dimanche 21 novembre 2021

KIAM SILENTAS LA SIRENOJ ... (50) - Maxence VAN DER MEERSCH

 

                          La verkisto kun lia edzino.

En tiaj momentoj, Petro fariĝis poeto. Li entuziasmiĝis. La malforteco kaj potenco de l' homo plenigis lin de miriga konsterniĝo. Kaj li partigis kun Reĝina siajn admiron kaj kompaton por tiu estaĵo ''tiel granda kaj malgranda'', kiu scias efemera kiel fulmo en la tempodaŭro retrovi kaj determini la historion kaj destinon de ''universo, kiu superregas lin'', nur per tiu tremetanta lumeto, kiun li vidis en la ĉielo...

Poste, Petro surteren remalsuprenis.

Li demandis al Reĝina, ĉu ŝi komprenis kaj ne enuis. Sed Reĝina protestis. Ne ĉion ŝi komprenis. Tamen, ŝi estis tiom alte suprenirinta, tiom gravajn aferojn ekvidinta, ke ŝi restis svage emociita kaj pensema. Kaj ŝi demandis sin kiel Petro povis koni tiom da mirindaĵoj, kaj ĉiam esti tiel simpla, natura kaj senpretenda.

Ŝi kutimis la stultajn paroladojn, ekscesajn vantemojn kaj oratorajn sintenojn, kiujn ŝajnigis uloj kiel ŝia patro, kiu tiel malbone uzis grandajn vortojn ; aŭ kiel la Strabul', kiu sincere kredis sin kapabla diskuti kaj defendi ideajn luktojn, kiam liaj plej bonaj argumentoj estis nur insultoj aŭ maldecaj spritaĵoj.

 

Alveninte ĉe Vouters, ili supreniris al la ĉambro de Petro, kien de temp' al tempo venis Reĝina por iom mastrumi. Ŝi ne timis Petron. Ŝi ja sciis, ke li ne ofendus ŝin. Kaj, en lia ĉambro, ŝi ekbruligis, surtabligis teleron por la vespermanĝo de l' fraŭlo. Rikardo donis multajn manĝaĵojn, apetitvokajn restaĵojn de la tabloj de l' fakĝendarmoj.

Petro protestis.

''Konservu tion por vi, Reĝina. Nenion plu mi volas preni.''


Li hontis tiel akcepti la ofertojn kaj monon de Rikardo.
Sen konfesi tion, jam de kelktempe li eksentis rimorson.

Li ja sciis, ke la ĝendarmo amas Reĝinan, tion li rimarkis de l' komenco. Kaj, senkulpa de perfido koncerne lin, tamen li klare sentis, ke li ne agis kiel li devintus. Lia devo estis, ke li malproksimiĝu de l' fraŭlino. Li divenis, ke ĉiutage li plie eniras en la menson de Reĝina. Ne, tiel agi ne estis bone.

''Komprenu, Reĝina, ke Rikardo fakte ne donas ĉion tion por mi... '', li diris.
''Sed jes ja!''

''… Ĉar li rimarkas, ke plaĉas al vi alporti al mi aĵojn, li petas, ke vi donu ilin. Sed ne por mi ili estas, mi ja certas.''

''Sed jes, jes ja !'', insistis Reĝina. ''Nu, li tre ŝatas vin ! Tion li ofte diras al mi.''

''Reĝina, mi ne volas ofendi vin, sed mi opinias ne malplaĉi al vi dirante, ke li tamen pli ŝategas vin. Fakte, estus preferinde...''

''Kio estus preferinda?'' tuj demandis Reĝina, kun malkvieto.

''Nenio,'' diris Petro. ''Sed mi opinias, ke tiel ofte mi ne plu venu renkonte al vi.''

''Kial ? Sed kial ? Nenion malbonan ni faras ; neniam okazis io kun Rikardo aŭ vi. Ne, Petro, mi petas, ne lasu min nun : mi ĉagreniĝus, tion mi promesas...Vi ne estas kiel aliuloj, plaĉas al mi esti kun vi ; tio tro forte ĉagrenus min !''

Ŝi abrupte konsciis, ke ŝi bezonas tiun junulon, la horojn kiujn ili kune pasigis, tiujn mirindajn aferojn kiujn li rakontis al ŝi. Ne, sen li, ŝia vivo subite fariĝus vere seninteresa.

''Petro ! Petro, vi ja daŭre venos, ĉu ne ? ''

Petro hezitis, nenion respondis. 

Reĝina iris al li :

''Diru, ion vi timas, ĉu ?''

Petro klinis la kapon.

''Ĉu pro Rikardo vi ne plu volas ?''
''Jes'', ankoraŭ diris Petro.

Dum momento, Reĝina silentis.

''Nu, Petro,'' ŝi finfine diris. ''Kontraŭ tio, nenion vi povas. Rikardon mi neniam amos... Mi ne estas koketulino, sciu; tion mi ĝenas diri, sed...''


Ŝi ruĝiĝis kun alvenontaj larmoj pro ŝia rivelado.
Tamen tiun ŝi diris mallaŭte, kiel oni konfesas pekon :

''Sed mi ja pensas, ke vin mi amas...''


    ------------------DAŬRIGOTA------------------


vendredi 12 novembre 2021

KIAM SILENTAS LA SIRENOJ ... (49) - Maxence VAN DER MEERSCH

 


                             TRIA ĈAPITRO


Reĝina ne forgesis la promeson, kiun ŝi forirante faris al Petro. Ĉiutage, de kiam Rikardo kaj ŝi retrovis lin en la strato, ŝi vizitis lin kaj alportis ion. Tio ne estis multe. Filomena Dauchy kutime donis al siaj filinoj nur po kvin frankojn ĉiusemajne, por la pudro kaj bagatelaĵoj, kiujn la junulinoj ŝategas. Kaj ekde la striko, ili nenion plu ricevis.

Sed Reĝina perlaboris iom da mono en la uzino, reirante al sia teksmaŝino tuj post ŝi finmanĝis, anstataŭ atendi ĝis la unua horo. Tiun krompagon ŝi konservis. Ŝi aĉetis panon por Petro. Rikardo donis viandon kaj konservaĵojn de l' kantino. Kaj Petro, instigita de Reĝina, registrigis sin ĉe la buroo de l' bonfarado, kie ĉiusemajne li ricevis du panojn kaj dudek kvin kilogramojn da karbo. Bone flegita, iom post iom li refortikiĝis.

Foje, je la naŭa vespere, li venis renkonte al Reĝina kaj Rikardo ĝis la Granda Placo, kie li atendis ilin. Kaj parolante pri ĉio, ridante kaj ŝercante ili paŝadis triope. Post sia longa sufero, Petro miris senti sin kvazaŭ rejuniĝanta.

Ĉe la angulo de l' strato Lannoy, Rikardo kore manpremis, kiel bonulo, kiu amikiĝis kun Petro. Ankaŭ al Reĝina li manpremis antaŭ ol foriri sola.

Tiam Petro kaj Reĝina revenis straton Longues-Haies. Ili senhaste iris, unu apud la alia. Tiumomente Petro aliiĝis. Li ne plu estis la trista kaj silentema junulo, kiu, en la trinkejeto Vauters, senparole aŭskultis la aliajn. Li vigliĝis, fariĝis parolema, foje eltrovis spritaĵojn por amuzi Reĝinan.
Sed ankaŭ ofte li ne petolis. Li serioze parolis pri la temoj, kiujn li ŝatis, pri ĉio, kion li antaŭlonge lernis. Estis al li tiel bone, tiu ebleco denove serioze pensi pri tiuj aferoj, kaj paroli pri ili al iu, kiu ŝajnis interesata.

Ĉar Reĝina silente aŭskultis lin kun religia atento. Ne ĉiam ŝi komprenis ; li foje parolis pri aĵoj tiom malproksimaj de ŝi, malgraŭ grandegaj klopodoj por ilin prezenti kompreneblaj al ŝi ! Sed ŝi tamen eniris en novan mondon. Aŭskultante tiujn ĝis nun nekonatajn riveladojn, ŝi sentis sin leviĝi super la ĉiutagan vivon de l' fabriko kaj de l' korto !

Hodiaŭ ili parolis pri la luno. Ĝi estis tie, ronda kaj malvarma en la nigra ĉielo, ĝi iris kun ili super la tegmentoj de l' domoj. Kaj Reĝina deziris scii, kio fakte estas tiu viro portanta branĉfaskon, kiu vidiĝas sur ĝia disko.

Tiam kiel diris Reĝina, jen estis Petro ekiranta !

Jam li estis foriranta kun Reĝina en la spacon ; la stranga knabo ne konsciis la eksterordinarecon de tiu astronomio-kurso, kiun li donis al simpla uzina laboristineto.

Al Reĝina li komence priskribis, kun sia kutima metoda kaj orda menso, la astrojn, gigantajn kaj kirliĝantajn masojn, ekvilibrigitajn per altiraj kaj centrifugaj fortoj : unuj brulantaj, aliaj jam malvarmiĝintaj, kovritaj de tiu ŝimo, kiun oni nomas la vivo ; fine, aliaj jam definitive mortaj, ĝis la kolizio kun alia vaganta astro, kiu redonos al ili varmegon.
Li montris ilin supermezuraj, kompare kun la atomŝajna tero, kaj tiom malproksimaj unuj de l' aliaj, tamen tiom izolitaj en la infinito, ke ilia tuta maso estis en la vakuo nur fora polvo malgrandega.

Reĝina dubis. Tamen, kiel oni povus ja scii tiujn aferojn, se tio estis tiom malproksima ? Tien oni ne iris kontroli.

Kaj Petro, forgesante , ke li parolis al neinstruita infano, pruvis kiel eblis mezuri distancon sen trairi ĝin. De sia profesio de instruisto, li konservis tiun arton simpligi kaj komprenebligi aferojn. Li evidente ne parolis pri algebro nek trigonometrio. Sed en obskuro, sub stratlumigilo, li haltis por klarigi, desegnante sur la planko per gipsorubo, kiel eblas rekonstrui triangulon kiam oni scias du angulojn kaj unu lateron, aŭ du laterojn kaj unu angulon. Tiele Reĝina komprenis.

Petro poste mallonge klarigis la teorion de l' spektroskopo, tiun procedon de komparo de l' radiadoj eligitaj el lumaĵoj. Li pruvis, ke oni povas tiel identigi iun substancon simple per spektra dispartigo de la lumo. Li rakontis tiun mirindaĵon pri nekonataj materioj kiel heliumo, kiun la homoj trovis en la suno, je cent kvindek milionoj da kilometroj, antaŭ ol sur nia terglobo !

Kun ia ekzaltiĝo kaj timego, Reĝina ekkomprenis ĉion, kion la homo – estaĵo perdita en la infinito – sukcesis malkovri per tiu simpla lumradio, kiu venas al ni de l' steloj. Tiu ''malproksima kuriero'' raportis al ni la konstelaciojn de kie ĝi venis kaj la jarcentojn, kiuj necesis por trairi la eteron ; tiu konatigis al ni la mason, la pezon, la rapidon, la movojn de l' astro-fonto kaj eĉ ties temperaturon, kaj la fandiĝintajn aŭ vaporiĝintajn korpojn, kiuj kaŭzis la radiadon. 

  

          ------------DAŬRIGOTA----------